kobieta karmiąca dziecko

Karmienie piersią a antybiotykoterapia – co musisz wiedzieć?

Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.

Każda konieczność przyjmowania leków w okresie karmienia piersią to stres o zdrowie maluszka. Sytuację dodatkowo pogarsza fakt, że niemal we wszystkich ulotkach napisane jest, iż dany preparat nie powinien być stosowany w okresie laktacji. Czy to zawsze prawda? Czy antybiotyki są dozwolone przy karmieniu piersią?


Czym jest antybiotykoterapia?

Antybiotykoterapia to, jak sama nazwa wskazuje, leczenie za pomocą antybiotyku. Nazywamy nim substancję chemiczną pochodzenia biologicznego (produkowaną przez specyficzne bakterie lub grzyby) bądź otrzymywaną syntetycznie w laboratorium. Antybiotyk może działać na dwa sposoby – hamować procesy życiowe drobnoustrojów chorobotwórczych (namnażanie, czyli działać bakteriostatycznie) lub prowadzić do ich śmierci (działanie bakteriobójcze). Te wyjątkowe leki są wykorzystywane w leczeniu zakażeń bakteryjnych, takich jak np. bakteryjne zapalenie płuc, dróg moczowych, angina bakteryjna, czy zakażenie rany.

To właśnie od ran rozpoczęła się cała historia antybiotyków. Ich odkrycie przypada na okres II wojny światowej, kiedy to jedynym ratunkiem na zakażenie rany wojennej była amputacja kończyny. Nic więc dziwnego, że w tak tragicznych okolicznościach chętnie poddawano się nieznanemu dotąd leczeniu, co szybko udowodniło niebywałą skuteczność antybiotyków. W 1945 roku Ernst Boris Chain wraz z Alexandrem Flemingiem i Howardem Floreyem otrzymali Nagrodę Nobla za to przełomowe odkrycie.

Do dziś antybiotyki cieszą się ogromną popularnością. Jako pacjenci lubimy je przyjmować, bo szybko „stawiają nas nogi”. Okazuje się wręcz, że stosujemy ich za dużo, nie zawsze wtedy, gdy rzeczywiście są wskazane. Przykładem może być przeziębienie, czy grypa – to schorzenia wywołane wirusami, zatem antybiotyk w tych przypadkach nie zadziała, a mimo to sporo z nas chętnie po niego sięga. Tak powszechne, frywolne wręcz, stosowanie tej grupy leków prowadzi do namnażania się szczepów bakterii opornych na ich działanie. Z tego powodu z roku na rok skuteczność antybiotyków spada. Przykładem może być penicylina, wynaleziona jako pierwsza. Kiedyś działała na wszystko. W kolejnych latach konieczne okazało się tworzenie nowych antybiotyków, bo bakterie nauczyły się omijać ich działanie (co ciekawe, potrafią sobie wzajemnie przekazywać geny, na których „zapisana” jest ta zdolność!). Już w roku 1997 WHO zaliczyła problem oporności drobnoustrojów do największych zagrożeń zdrowia publicznego.1 A nie chcemy przecież znowu umierać na zapalenie płuc, czy zainfekowane rany. Pamiętajmy więc, że antybiotyki można przyjmować tylko i wyłącznie po konsultacji z lekarzem – nie wolno próbować leczyć się nimi samemu.


Czy można przyjmować antybiotyki w okresie karmienia?

Antybiotyk a karmienie piersią – czy to się nie wyklucza? Po pierwsze, w każdym przypadku choroby podczas laktacji trzeba skonsultować się z lekarzem. To wyjątkowy czas, kiedy absolutnie nie wolno działać na własną rękę. Specjalista, o ile tylko pozwoli na to rodzaj infekcji, dobierze lek tak, aby mógł być bezpiecznie stosowany – zarówno dla mamy, jak i dla dziecka. Co ciekawe, lepiej nie wczytywać się w tym temacie w ulotkę. W większości z nich napisano, na wyrost, „nie stosować w okresie laktacji” albo „brak danych”, czy „bezpieczeństwo nieznane”. Zamiast tego lepiej sięgnąć do dostępnych w internecie wiarygodnych baz danych, w których można sprawdzić, czy dany antybiotyk jakkolwiek zagraża dziecku karmionemu piersią. Zaliczamy do nich:2

  • Laktacyjny Leksykon Leków – baza internetowa przygotowana przez CNoL we współpracy z prof. Hale,
  • LACTMED (oraz aplikacja na smartfon Lact-Med@NIH),
  • E-LACTANCIA (w j. hiszpańskim i angielskim).

Wbrew pozorom całkiem sporo popularnych antybiotyków można stosować bez obaw. Są to np.: amoksycylina, penicylina, erytromycyna, czy cefuroksym.3 Lek należy przyjmować bezpośrednio po karmieniu, aby przerwa między zażyciem preparatu a kolejnym karmieniem była jak najdłuższa. Najlepiej pierwszą dawkę przyjąć po porannym karmieniu, a drugą po wieczornym – czyli przed najdłuższą, nocną przerwą. Trzeba pamiętać, że przy leczeniu antybiotykami ważna są równe odstępy czasowe. Istotna jest także obserwacja karmionego dziecka w trakcie antybiotykoterapii u mamy. Ewentualne niepokojące odstępstwa w zachowaniu należy zgłosić lekarzowi.

W rzadkich przypadkach wymagane będzie czasowe odstawienie dziecka od piersi. Taką decyzję również zawsze trzeba skonsultować z lekarzem. Mimo wszystko warto w tym okresie odciągać pokarm. Oczywiście takie mleko jest do wyrzucenia. Jednak regularne stymulowanie piersi pozwoli utrzymać laktację.

Jak wzmocnić organizm mamy w czasie i po antybiotykoterapii

Antybiotyki niszczą bakterie wywołujące chorobę, ale niestety także te „dobre” bakterie żyjące w przewodzie pokarmowym. Innymi słowy, uszkadzają mikrobiom jelitowy, a to może prowadzić do zaburzeń trawienia, awitaminozy, czy zwiększonej podatności na zakażenia. Aby temu zapobiec, matka karmiąca, podobnie zresztą jak każdy, powinna przyjmować preparaty probiotyczne w trakcie i po antybiotykoterapii.

Pomocna jest również zdrowa dieta bogata w probiotyki (jogurty, kefiry, kiszonki, kwas chlebowy) oraz uzupełniająca witaminy i minerały – warto jeść dużo warzyw i owoców, szczególnie tych bogatych w witaminy A, C i z grupy B.

AUTOR: 
Lek. Irena M. Wojtowicz

 

Bibliografia:

  1. Antybiotykoterapia Praktyczna, https://www.wl.cm.umk.pl/panel/wp-content/uploads/Antybiotykoterapia-praktyczna.pdf (dostęp online: 08.10.2022).
  2. Nehring-Gugulska M., Jasińska K., Nehring P., Gdy matka karmiąca piersią wymaga leczenia. Kiedy jest to bezpieczne dla jej dziecka?, Medycyna Praktyczna dla Lekarzy, 22.08.2018.
  3. Penicylina i jej odkrywcy,12.08.2014, https://biotechnologia.pl/biotechnologia/penicylina-i-jej-odkrywcy,14416 (dostęp online: 07.10.2022).
  4. Stanek-Misiąg E., Szanujmy antybiotyki, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 15.10.2018.
KOMUNIKAT OD PRODUCENTA

Szczepy Lactobacillus rhamnosus obecne w produkcie leczniczym Lakcid Forte, podobnie jak inne bakterie kwasu mlekowego kolonizują śluzówkę jelit i normalizują skład mikroflory przewodu pokarmowego zwłaszcza po jego wyjałowieniu w wyniku stosowania antybiotykoterapii.
Nie należy przypisywać produktowi Lakcid Forte działań oraz zastosowań innych niż wskazane w punktach 4.1 oraz 5.1 Charakterystyki Produktu Leczniczego.
Produkt Lakcid Forte wskazany jest do stosowania:

  • W leczeniu wspomagającym w czasie i po antybiotykoterapii
  • W leczeniu poantybiotykowego zapalenia jelit ze szczególnym uwzględnieniem leczenia wspomagającego rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy oraz leczenia nawracającego rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy
  • W zapobieganiu biegunce podróżnych

Antybiotykoterapia:

Biegunka w podróży - jak sobie z nią radzić
Wymarzone wakacje zamieniają się w koszmar, bo większość dnia spędzasz w pokoju hotelowym...
Biegunka podróżnych – co to jest? Jak leczyć?
Choroba podczas wymarzonej wycieczki to coś, nad czym rzadko się zastanawiamy. Przecież ma b...
Jak zapobiegać biegunkom w trakcie podróży?
Gdy nadchodzi w końcu czas wymarzonego i długo wyczekiwanego urlopu ostatnią rzeczą, która...