Przedstawione poniżej treści nie mają charakteru promocyjnego. Ich wyłącznym celem jest edukacja i podniesienie poziomu wiedzy odbiorcy na temat zdrowia. Należy jednak pamiętać, że żadna z informacji nie może zastąpić porady lekarskiej lub konsultacji z farmaceutą.
Otrzymując od lekarza antybiotyk, odruchowo kupujemy do niego w aptece osłonę. Ale czy tak naprawdę wiemy, czym jest i jak działa osłona przy antybiotyku? Kiedy podawać ten preparat i jakie ryzyko niesie ze sobą antybiotykoterapia?
Wszyscy wiedzą, że antybiotyki stosuje się po to, aby zwalczyć infekcję. Całkiem spora grupa osób uważa wręcz, że to cudowne leki na każdy rodzaj zakażenia. Owszem, to świetne preparaty, ale działają wyłącznie na bakterie, a nie eliminują wirusów, grzybów czy pasożytów. Można pokusić się o stwierdzenie, że antybiotykoterapia zrewolucjonizowała świat. Podczas II wojny światowej jedynym ratunkiem w przypadku infekcji bakteryjnej ran wojennych kończyn była ich amputacja. Zakażenie okolic tułowia czy głowy kończyło się śmiercią. A dziś? Kilka dni antybiotyku i zapominamy, że cokolwiek nam dolegało. Jednak jak w przypadku każdego leku, również i ta grupa preparatów ma swoje działania uboczne. Reakcje alergiczne, uwrażliwienie skóry na światło, efekt toksyczny na narząd słuchu, szpik kostny, nerki lub wątrobę – to wszystko może się zdarzyć, choć bardzo rzadko. Znacznie częściej natomiast w trakcie stosowania antybiotyku dochodzi do wyjałowienia środowiska jelita. Nasz przewód pokarmowy zamieszkują biliony mikroorganizmów, głównie prozdrowotnych bakterii (np. z rodzaju Bacteroides, czy Bifidobacterium), które giną pod wpływem antybiotykoterapii, szczególnie tej o szerokim zakresie działania (na wiele rodzajów bakterii). Prowadzi to do zaburzenia składu mikrobiomu oraz upośledzenia trawienia i metabolizmu niektórych związków, a w konsekwencji do wzdęć, bólów brzucha, nudności i szeroko pojętego dyskomfortu w jamie brzusznej.
Dodatkowo zabicie korzystnych bakterii tworzy w jelicie "niszę", z chęcią zajmowaną przez bakterie chorobotwórcze, oporne na antybiotyki. Najczęstszą i najgroźniejszą z nich jest Clostridium difficile. Wytwarza toksyny bakteryjne, wywołujące bardzo nasiloną biegunkę. Najcięższą jej postacią jest rzekomobłoniaste zapalenie jelit, objawiające się nawet 30 wodnistymi stolcami w ciągu doby1! Co ciekawe, taka choroba może rozwinąć się w trakcie albo nawet 2 miesiące po zakończeniu antybiotykoterapii2.
Oprócz dolegliwości żołądkowo-jelitowych, antybiotykoterapia stwarza także ryzyko rozwoju grzybicy pochwy (zabicie korzystnych bakterii dróg rodnych) i aft w jamie ustnej oraz upośledza działanie układu odpornościowego, którego niezwykle istotnym elementem jest właśnie mikrobiota jelitowa.
Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju działań niepożądanych podczas i po antybiotyku, należy przede wszystkim precyzyjnie stosować się do zaleceń lekarza (przestrzegać dawki leku, częstotliwości aplikacji i czasu kuracji), a także przyjmować preparaty osłonowe. Pod pojęciem „osłona na żołądek przy antybiotyku” kryją się probiotyki, czyli żywe bakterie (np. kwasu mlekowego tj. Lactobacillus),które kolonizują śluzówkę jelit (nie żołądka) i normalizują ich mikroflorę. Dzieje się to na szereg różnych sposobów. Dobre bakterie konkurują ze szkodliwymi o składniki odżywcze i miejsce do życia, hamują przyleganie drobnoustrojów do błony śluzowej jelit, produkują kwas mlekowy, obniżający pH (stąd nazwa – bakterie/pałeczki kwasu mlekowego) i tworzą kwaśne środowisko, które jest niekorzystne dla patogenów. Dodatkowo stymulują układ odpornościowy jelit, tzw. GALT, powiązany bezpośrednio z systemem immunologicznym całego organizmu do walki ze szkodliwymi bakteriami.
Po probiotyki powinni zatem sięgać zarówno dorośli jak i dzieci - w trakcie oraz po zakończeniu leczenia antybiotykiem, co umożliwia efektywniejszą odbudowę ekosystemu jelitowego i zapobiega rozwojowi biegunki poantybiotykowej.
Kiedy osłona przy antybiotyku? Jak długo po zakończeniu antybiotykoterapii? Probiotyk przed czy po? Pytań tak wiele, a wciąż tak mało udowodnionych naukowo odpowiedzi. Wiemy, że porobiotyki działają – to pewne. Natomiast jak dotąd brak jest wystarczających danych, aby powiedzieć jak długo należy przyjmować probiotyki po zaprzestaniu terapii przeciwbakteryjnej. Rozsądnym wydaje się stosowanie ich przynajmniej przez 1-2 tygodnie, aby dać sobie czas na odbudowanie jelitowego ekosystemu. A ostatnie źródła podają, że przyjmowanie probiotyków nawet przez 8 tygodni od zakończenia antybiotykoterapii, łagodzi objawy związane z AAD.
AUTOR:
Lek. Irena M. Wojtowicz
Bibliografia:
Szczepy Lactobacillus rhamnosus obecne w produkcie leczniczym Lakcid Forte, podobnie jak inne bakterie kwasu mlekowego kolonizują śluzówkę jelit i normalizują skład mikroflory przewodu pokarmowego zwłaszcza po jego wyjałowieniu w wyniku stosowania antybiotykoterapii.
Nie należy przypisywać produktowi Lakcid Forte działań oraz zastosowań innych niż wskazane w punktach 4.1 oraz 5.1 Charakterystyki Produktu Leczniczego.
Produkt Lakcid Forte wskazany jest do stosowania:
