W odpowiedzi na rosnącą świadomość znaczenia mikrobioty jelitowej dla zdrowia człowieka oraz związane z tym pytania zadawane nam przez konsumentów przedstawiamy cykl artykułów napisanych przez dr n. biol. med. Patrycję Szachtę - Dyrektor ds. naukowych Centrum Medycznego Vitaimmun w Poznaniu. Artykuły przedstawiają aktualny stan wiedzy dotyczący fizjologicznej roli mikrobioty przewodu pokarmowego, jak również czynników, które mogą wpływać korzystnie lub nie - na jej skład i funkcję.
Treść artykułów ma charakter popularnonaukowy i nie odnosi się do działania leczniczego produktu Lakcid Forte opisanego w jego Charakterystyce.
Półki w aptekach i niejednej drogerii aż uginają się od probiotyków. Większość z nas nie wie, które są lepsze, a które gorsze, więc wybieramy po prostu najtańszy i najłatwiej dostępny. Niestety nie jest to dobre postępowanie dla naszego zdrowia.
Spis treści:
1. Czym jest probiotyk – cechy charakterystyczne
2. Jak wybrać dobry probiotyk?
3. Zastosowanie probiotyku
Probiotykiem nazywamy żywe drobnoustroje – najczęściej bakterie z rodzajów Lactobacillus (pałeczki kwasu mlekowego) i Bifidobacterium, ale też grzyby z rodziny drożdżakowatych Saccharomyces boulardii, które podawane w odpowiednich ilościach wywierają korzystny wpływ na organizm gospodarza. Ten pozytywny wpływ musi być jednak udokumentowany w badaniach naukowych. Powszechnie znanym działaniem probiotyków jest ich zbawienny wpływ na stabilizację/normalizację mikrobioty jelitowej. Dokonują tego m.in. poprzez konkurowanie z drobnoustrojami chorobotwórczymi o receptory lub przyleganie do komórek nabłonka, a także przez tworzenie im niekorzystnych warunków do życia np. poprzez zakwaszanie treści jelitowej. Oprócz tego, probiotyki biorą udział w procesach trawiennych i przy wytwarzaniu niektórych witamin, stymulują pracę układu odpornościowego (np. pobudzając produkcję przeciwciał i cytokin), regulują pracę jelit, przyspieszają pasaż jelitowy oraz ułatwiają wchłanianie składników odżywczych z pokarmu. Bez wątpienia można zatem powiedzieć, że probiotyki są po prostu dobre dla naszego zdrowia. Dlatego też stały się tak bardzo popularne. Aktualnie rynek zasypany jest produktami opisywanymi jako probiotyki, choć rzadko kiedy rzeczywiście nimi są. W 2017r. ukazał się raport Najwyższej Izby Kontroli, który wykazał, że większość – bo aż 89 proc. preparatów probiotycznych w naszych aptekach – nie spełnia wymagań1. O jakich wymaganiach mowa – wyjaśniamy poniżej.
Jeśli nie mamy czasu zagłębiać się w szczegóły, zapamiętajmy chociaż, że zdecydowanie lepiej wybrać probiotyk, który jest lekiem, a nie suplementem. Aby uzyskać rejestrację jako lek, produkt musi być dokładnie przebadany pod kątem zawartości w nim odpowiedniej ilości i rodzaju mikroorganizmów, a także pod kątem efektywności i bezpieczeństwa stosowania. Na opakowaniu suplementu można napisać niemal wszystko, a niekoniecznie przekłada się to na zawartość wewnątrz.
Analizując temat nieco szerzej, warto wiedzieć, że bardzo ważna jest tzw. identyfikacja tansonomiczna drobnoustrojów. Brzmi nieco enigmatycznie, a oznacza tylko tyle, że dobry probiotyk musi mieć oznakowany rodzaj, gatunek i co bardzo ważne, a często nieobecne – także szczep mikroorganizmu. Nazwa powinna być więc trójczłonowa np. Lactobacillus rhamnosus Oxy. Badania naukowe zawsze dotyczą konkretnego szczepu i wykazanie dobrego działania jednego z nich, nie oznacza, że wszystkie mają takie właściwości.
Kolejną istotną kwestią jest liczba i żywotność bakterii (drożdży także, jednak na rynku mniej jest probiotyków zawierających grzyby). Niestety nie wszystkie drobnoustroje, które trafią do naszej jamy ustnej dotrą do miejsca docelowego, czyli jelita grubego. Soki trawienne, a zwłaszcza sok żołądkowy, ale też enzymy trawiennie i niskie pH w żołądku zmniejszają ich przeżywalność. W końcu natura wyposażyła nas w taki mechanizm obronny przed patogenami – a przy okazji ginie też część dobrych bakterii. Ważna jest więc wysoka wyjściowa liczba drobnoustrojów probiotycznych. Zwykle jest ich od 106 do 109 jednostek tworzących kolonie)/g preparatu2. Im bliżej górnej wartości tym lepiej, bo więcej znajdzie się w jelicie. Część probiotyków umieszczana jest w otoczce (mikrokapsułce), która zwiększa ich stabilność oraz chroni przed destrukcyjnym działaniem kwasu żołądkowego, żółci i enzymów trawiennych. Dobry preparat probiotyczny musi ponadto cechować się odpowiednią liczebnością bakterii przez cały okres przydatności preparatu do spożycia.
Właściwości probiotyków są szczepozależne – czyli, jak wcześniej wspomniano, zależą od konkretnego, ściśle przebadanego szczepu bakterii w nich zawartego. Nie każdy probiotyk będzie zatem zalecany w tych samych wskazaniach. Mimo ogromnego rozreklamowania probiotyki nie są też panaceum na wszystko. Warto czytać ulotki, a najlepiej tzw. charakterystyki produktu leczniczego, które są dostępne dla każdego produktu zarejestrowanego jako lek. Dowiemy się z nich, że probiotyki zawierające Lactobacillus rhamnosus Pen, E/N albo Oxy wskazane są w:
- poantybiotykowym zapaleniu jelit ze szczególnym uwzględnieniem leczenia wspomagającego rzekomobłoniastego zapalenia okrężnicy; jako leczenie głównie przy nawracającym rzekomobłoniastym zapaleniu okrężnicy,
- zapobieganiu biegunce podróżnych, która stosunkowo często pojawia się w czasie podróży do krajów Afryki, Azji Południowo-Wschodniej oraz Ameryki Łacińskiej, gdzie warunki sanitarno-epidemiologiczne pozostawiają sporo do życzenia i nietrudno złapać jakiś drobnoustrój chorobotwórczy;
- leczeniu wspomagającym w czasie i po antybiotykoterapii – większość antybiotyków cechuje się tzw. szerokospektralnością, czyli możliwością zabicia wielu rodzajów bakterii. Z jednej strony to dobrze, bo nie zawsze wiemy jaki konkretnie patogen wywołał chorobę, ale z drugiej źle, ponieważ giną też dobre bakterie mikrobiomu jelitowego.
AUTOR:
Lekarz Irena M. Wojtowicz
LAK/038/08-2019
Szczepy Lactobacillus rhamnosus obecne w produkcie leczniczym Lakcid Forte, podobnie jak inne bakterie kwasu mlekowego kolonizują śluzówkę jelit i normalizują skład mikroflory przewodu pokarmowego zwłaszcza po jego wyjałowieniu w wyniku stosowania antybiotykoterapii.
Nie należy przypisywać produktowi Lakcid Forte działań oraz zastosowań innych niż wskazane w punktach 4.1 oraz 5.1 Charakterystyki Produktu Leczniczego.
Produkt Lakcid Forte wskazany jest do stosowania:
