Zaczerwienienie miejsc intymnych - poznaj przyczyny problemu

Dolegliwości okolic intymnych wywołują nasilony dyskomfort fizyczny i psychiczny. Nie zawsze są wynikiem zwykłego podrażnienia, które ustąpi po posmarowaniu łagodzącym kremem. Często przyczyna tkwi głębiej – w pochwie i zaburzonym składzie jej mikrobiomu.

Na co wskazuje zaczerwienienie miejsc intymnych?

Pod pojęciem "miejsc intymnych" kryją się przede wszystkim "widoczne na zewnątrz" wargi sromowe większe i mniejsze - w skrócie nazywane po prostu sromem oraz pochwa, której ściany (i ewentualne zaczerwienienie pochwy) można obejrzeć jedynie podczas badania ginekologicznego. Z racji bezpośredniego sąsiedztwa, schorzenia sromu bardzo często mają swój początek w pochwie i dlatego omawia się je wspólnie - jako choroby pochwy i sromu.

Zaczerwienienie okolic intymnych, niemal zawsze równoznaczne z miejscowym zapaleniem warg sromowych i/lub pochwy może wynikać z różnych przyczyn, do których zaliczamy przede wszystkim:

1. infekcję grzybiczą - typowo wywołana drożdżakami z rodzaju Candida albicans;
2. infekcję wirusową - najczęściej opryszczka narządów płciowych;
3. infekcję bakteryjną - rozrost bakterii beztlenowych w pochwie wywołujących bakteryjną waginozę,
4. infekcję pierwotniakową - rzęsistkowica spowodowana rzęsistkiem pochwowym;
5. alergiczne zapalenie – reakcja na kosmetyki (perfumowane podpaski i tampony, dezodoranty do higieny intymnej, mydło zapachowe), prezerwatywy lateksowe, detergenty do prania czy materiał, z którego wykonana jest bielizna;
6. podrażnienie okolic intymnych – obcisła, nieprzewiewana bielizna; mocno dopasowane, sztywne i grube spodnie noszone w upalne dni; zakładanie tamponów w końcowych dniach miesiączki (częsta przyczyna podrażnienia pochwy), jazda konna, jazda na rowerze, urazy podczas współżycia, ocieranie się o siebie fałdów skóry w przypadku otyłości;
7. menopauzę - ze względu na niedobór estrogenów dochodzi do zaniku nabłonka pochwy i sromu, co może powodować zaczerwienienia i podrażnienia.

Najczęstszą przyczyną zaczerwienienia miejsc intymnych są infekcje. Powstają głównie wtedy, gdy zaburzony zostanie mikrobiom pochwy. Jeśli w środowisku dróg rodnych za mało jest korzystnych mikroorganizmów (pałeczek kwasu mlekowego tj. bakterii z rodzaju Lactobacillus), drobnoustroje chorobotwórcze namnażają się, powodując zakażenia i zapalenia. Do zaburzenia składu mikrobiomu dochodzi m.in. w wyniku antybiotykoterapii stosowanej z różnych przyczyn, a także fizjologicznie – co miesiąc po miesiączce. Infekcji grzybiczej sprzyja dodatkowo cukrzyca, ciąża i stosunki seksualne z zakażonym partnerem; bakteryjnej waginozie – palenie papierosów, wczesne rozpoczęcie współżycia oraz częste zmiany partnerów seksualnych.

Inne typowe objawy infekcji intymnych

Poza zaczerwienieniem inne możliwe dolegliwości to pieczenie, świąd, ból nadżerek sromu wynikających z drapania, ból przy oddawaniu moczu, suchość pochwy, ból podczas stosunku. Możliwe jest nasilenie objawów pod koniec i po miesiączce, kiedy dobre bakterie tworzące mikrobiom pochwy ulegają wypłukaniu wraz z krwią. Charakterystycznym objawem zakażenia są też upławy, których wygląd i zapach zależą od rodzaju patogenu wywołującego. Zielonkawe lub żółtawe, o nieprzyjemnym, rybim zapachu są charakterystyczne dla infekcji bakteryjnej – bakteryjnej waginozy. Białe, serowate i bezzapachowe dla infekcji grzybiczej. W rzęsistkowicy dominuje żółtozielona, pienista wydzielina o nieprzyjemnym zapachu.

Jak skutecznie łagodzić zaczerwienienie miejsc intymnych

Podstawową zasadą w przypadku zaczerwienienia okolic intymnych jest usunięcie wszelkich możliwych czynników drażniących tę okolicę. Należy zatem odstawić zapachowe kosmetyki, a do mycia najlepiej wybrać zwykłą wodę z mydłem. Bielizna powinna nie być zbyt obcisła, wykonana z naturalnych, przewiewnych materiałów – najlepiej 100% bawełniana. Jeśli nie wyobrażamy sobie życia bez bielizny koronkowej, odstawmy ją przynajmniej na czas ostrych dolegliwości, a później zwracajmy uwagę, aby chociaż w okolicy krocza była bawełniana wstawka. Jak najczęściej sięgajmy po sukienki lub luźne spodnie, a nocami nie zakładajmy bielizny. W trakcie miesiączki należy często zmieniać podpaski i tampony, a w ostatnich jej dniach wybierać jedynie te pierwsze środki higieniczne. Po antybiotykoterapii i po miesiączce dobrze jest sięgnąć po probiotyki z pałeczkami kwasu mlekowego, które pozwolą odbudować zredukowany mikrobiom pochwy. W przypadku podejrzenia reakcji alergicznej konieczna będzie wizyta u alergologa, który poszerzy diagnostykę o testy alergiczne. Uzyskanie dodatnich wyników na konkretne grupy kosmetyków czy zapachów będzie się wiązało z koniecznością ich całkowitego wykluczenia.

Na swędzące, zaczerwienione okolice sromu można bezpiecznie zaaplikować kremy lub maści o działaniu łagodzącym, zawierające np. alantoinę lub dekspantenol. Jeśli jednak objawy nie ustępują lub towarzyszą im symptomy sugerujące zajęcie pochwy – upławy, ból, świąd i pieczenie "głębiej" albo ból podczas stosunku - konieczna będzie wizyta u ginekologa.

AUTOR: 
Lek. Irena Wojtowicz

Bibliografia:
1. Skrzypulec-Plinta V., Zapalenie zewnętrznych narządów płciowych, Medycyna Praktyczna dla Pacjentów, 29.07.2013.
2. Miller M., Nawrotowe zapalenie sromu i pochwy – porady dotyczące leczenia, Ginekologia po Dyplomie 05/2014.